Nhật thực là gì? Nhật thực xảy ra khi nào?

Nhật thực năm 2025 xảy ra khi nào?

Theo các nhà nghiên cứu nhật thực có thể xảy ra vào ngày 21/9/2025. Tuy nhiên do những biến đổi địa cầu đều này có thể dẫn đến nhật thực không xảy ra đúng theo dự kiến. Trong những năm về sau hiện tượng nhật thực cũng như nguyệt thực sẽ khá hiếm, điều này khiến cho mọi người lại càng mong đợi, nếu bạn là người yêu thích thiên văn và những điều tuyệt vời từ thiên nhiên hãy tìm hiểu thật kỹ để tránh khỏi thất vọng.

Phân loại nhật thực

Các nhà nghiên cứu dựa vào vùng tối của của Mặt Trăng trên bề mặt Trái đã chia thành 4 loại nhật thực sau:

Nhật thực toàn phần

Là khi Mặt Trăng ở quanh vùng cận điểm quỹ đạo, che khuất hoàn toàn Mặt Trời, ngăn cản ánh sáng Mặt Trời chiếu xuống, lúc này các vùng tối và nửa tối hình thành trên bề mặt Trái Đất, để quan sát được được nhật thực toàn phần bạn cần đứng trên đường di chuyển của vùng bóng tối Mặt Trăng đến Trái Đất, khi đó sẽ thấy những vầng hào quang bao quanh Mặt Trời, những người đứng ở vùng nửa tối chỉ thấy được nhật thực một phần.

Nhật thực một phần

Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trời, Mặt Trăng không cùng nằm trên một đường thẳng. Mặt Trăng lúc này chỉ có thể che khuất một phần của Mặt Trời, và hình thành vùng nửa bóng tối trên bề mặt Trái Đất. Khi xảy ra nhật thực thì nhật thực một phần là kiểu để quan nhìn rõ nhất.

Nhật thực hình khuyên

Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trăng, Mặt Trời cùng nằm trên một đường thẳng. Nhưng kích cỡ Mặt Trăng lúc này nhỏ hơn kích cỡ của Mặt Trời. Chính vì không che hết được ánh sáng của Mặt Trời, nên tạo ra một vòng đai rực rỡ tựa như chiếc nhẫn (hình khuyên) bao quanh Mặt Trăng. Nhật thực hình khuyên thường xảy ra lâu hơn nhật thực toàn phần nhưng cũng kéo dài trong vài phút.

Nhật thực lai

Nhật thực lại là một biến thể của nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Hiện tượng này xảy ra giống nhau nhưng do cách quan sát nên chúng có hình dạng khác nhau. Cùng lúc xảy ra nhật thực lai, nhưng khi đứng ở vị trí này bạn có thể thấy đó là nhật thực toàn phần, nhưng đứng ở vị trí khác bạn có thể thấy đó là nhật thực hình khuyên Nhật thực lai thường rất hiếm khi xảy ra.

Cách xem hiện tượng nhật thực an toàn

Dù nhật thực là hiện tượng thiên văn hiếm thấy nhưng nếu không biết cách để quan sát sẽ gây nguy hiểm nguy nghiêm trọng bởi các bức xạ phát ra rất mạnh. Nếu quan sát trực tiếp không có dụng cụ  bảo hộ, mắt sẽ bị các tia cực tím gây bỏng giác mạc, đau đớn, mất thị giác trong nhiều giờ, thậm chí gây đục thủy tinh thể. Dưới đây là một số cách giúp bạn có thể xem nhật thực an toàn:

• Sử dụng kính lọc chuyên dụng như kính lọc Mặt trời từ các câu lạc bộ thiên văn học.
• Có thể quan sát qua kính đen, phim chụp X-quang, ruột đĩa CD nhưng những cách này chỉ giúp giảm ánh sáng chứ không ngăn cản được các tia bức xạ.
• Dùng một tấm bìa khoét một lỗ tròn nhỏ quan sát ảnh của Mặt Trời xuyên qua lỗ tròn nhỏ đó trên mặt đất.
• Có thể dùng một thao nước đầy để quan sát hiện tượng này phản chiếu trên mặt nước.
• Đừng nhìn nhật thực quá lâu, dù có các dụng cụ bảo vệ bạn cũng chỉ nên nhìn trong khoảng 30 giây, sau đó cho mắt nghỉ ngơi vài phút trước khi tiếp tục.

Một vài câu hỏi thường gặp về hiện tượng nhật thực

Nhật thực xảy ra vào ban ngày hay ban đêm?

Vào ban ngày hiện tượng nhật thực mới có khả năng xảy ra, lúc này Mặt Trăng che khuất Mặt Trời, không có ánh sáng làm cho cả bầu trời tối dần tựa như ban đêm.

Nhật thực và nguyệt thực khác nhau như thế nào?

Hiện tượng nguyệt thực hay nhật thực chỉ xảy ra khi cả 3 Mặt Trăng - Trái Đất - Mặt Trời nằm thẳng hàng với nhau.

• Đối với nhật thực: Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất, vì bị Mặt trăng che khuất, nên Trái đất không thể nhận được ánh sáng từ Mặt Trời giữa ban ngày. Khi hiện tượng này xảy ra bầu trời sẽ tối sầm lại dù cho đó là ban ngày.
• Còn đối với nguyệt thực: Trái đất nằm giữa Mặt Trăng và Mặt Trời, bị Trái đất che khuất nên Mặt Trăng không thể nhận ánh sáng từ Mặt trời. Do các tia Mặt trời có bước sóng dài là màu đỏ,cam sẫm xuyên qua được Trái Đất nên khi hiện tượng này xảy ra, chúng ta sẽ thấy cả một vùng trời tối lại chỉ còn chút ánh sáng đỏ sẫm.​
  Nguyệt thực thường ít xảy ra hơn với nhật thực, nhật thực thể xuất hiện 2-5 lần trong năm nhưng chỉ ở phạm vi hẹp.

Hình ảnh nhật thực đẹp